Author: tuanhnguyen

Đây là một đoạn hay, tôi coi nó là hay nhất giữa tác phẩm cồng kềnh những đoạn hay này của ông, Nhưng thật tiếc người ta chỉ chú trọng câu chuyện chính, mà không chú trọng những câu chuyện nhỏ. Thật tiếc khi đi đường, người ta chỉ đi thôi, chẳng thèm liếc bông hoa hay vấn vương con bướm một lần.

Đoạn ông giám mục với người cách mạng, 2 người to lớn như nhau, thậm chí người cách mạng có phần hơn

Trích đoạn

Đó là một túp lều thấp, nghèo nàn, bé nhỏ mà sạch sẽ, mặt trước có một giàn nho. Trước cửa, trong chiếc ghế xe cũ kỹ, loại ghế nông dân, một ông già tóc bạc đang ngồi mỉm cười với mặt trời. Bên cạnh ông già có một chú mục đồng. Nó đưa cho ông một bát sữa. Trong lúc ông Giám Mục lặng lẽ nhìn, ông già nói với chú bé:

– Cảm ơn chú, ta không cần gì nữa hết.

Ông không cười với mặt trời nữa, quay sang mỉm cười với chú bé. Ông Giám Mục bước tới. Nghe tiếng động, ông già quay lại và mặt ông tỏ vẻ ngạc nhiên, với cái lượng ngạc nhiên còn lại sau một cuộc đời dằng dặc. Ông nói:

– Từ khi tôi về đây đến nay, lần này là lần đầu tiên có người đến nhà tôi.

Thưa ông, ông là ai?

Ông Giám Mục đáp:

– Tôi là Bienvenu Myriel.

– Bienvenu Myriel! Tôi đã nghe nói đến tên ấy. Ông có phải là người mà dân chúng gọi là Đức Cha Bienvenu đó chăng?

– Chính tôi.

Ông già cười nụ:

– Thế thì ông là Giám Mục của tôi?

– Hình như thế.

– Mời ông vào.

Người Cách Mạng đưa tay, nhưng ông Giám Mục không bắt. Ông chỉ nói:

– Tôi lấy làm sung sướng nhận thấy rằng người ta đã dối tôi. Ông không ốm đau gì thì phải.

– Tôi sắp khỏi rồi. – Ông già nghĩ một tí rồi nói tiếp – Ba tiếng đồng hồ nữa thì tôi chết.

Ông lại nói:

Tôi cũng hơi biết nghề làm thuốc ít nhiều. Tôi biết người thế nào là sắp chết. Hôm qua tôi chỉ thấy lạnh ở hai bàn chân; sáng nay lạnh lên đến gối; bây giờ tôi cảm thấy nó lên đến thắt lưng rồi; khi nó lên đến tim thì tôi ngừng sống. Mặt trời đẹp quá phải không ông? Tôi bảo đẩy tôi ra đây để nhìn vạn vật một lần cuối. Ông cứ nói chuyện đi, nghe chuyện không làm cho tôi mệt đâu. Ông đến xem một con người sắp chết là tốt đấy. Lúc chết mà có một người làm chứng cho mình thì cũng hay! Ai cũng có những tật riêng. Tôi, thì tôi muốn gắng đến sáng hãy đi, nhưng xem ra chỉ còn được sống ba tiếng nữa là cùng. Tôi sẽ nhắm mắt vào lúc đêm tối. Nhưng cần quái gì! Chết là một chuyện đơn giản, cần gì phải có ánh bình minh mới chết được! Đành thế. Tôi sẽ nhắm mắt dưới ánh sao.

Ông già quay về phía chú mục đồng:

– Con đi ngủ đi con. Con đã thức đêm hôm qua, hôm nay con phải mệt.

Chú bé bước vào trong lều.

Ông già nhìn theo nó, nói một mình:

– Khi nó ngủ thì tôi chết. Cũng là giấc ngủ cả, có thể ở bên cạnh nhau lắm chứ!

Ông Giám Mục không cảm động như ở mọi trường hợp khác. Ông cả thấy không có Chúa trong cái lối chết này. Vả lại cũng cần phải nói hết, nói cả những mâu thuẫn vụn vặt trong những tâm hồn vĩ đại! Ông Giám Mục hơi phật ý vì không được gọi là Đức Cha, tuy cũng có khi ông đem tiếng Ông Lớn ra cười cợt. Ông toan gọi người Cách Mạng già là: Công dân. Ông thoáng có ý muốn sỗ sàng cộc lốc, như nhiều thầy thuốc và cố đạo, tuy ông không quen cái lối ấy. Chung quy, con người ấy, tay Cách Mạng ấy, dân biểu ấy, đã một thời lẫy lừng quyền thế; cho nên, có lẽ đầu tiên trong đời, ông Giám Mục muốn có thái độ nghiêm khắc.

Người Cách Mạng thì đối với ông chân tình và khiêm nhượng; trong thái độ của ông, người ta cảm thấy vẻ khiêm tốn của một người biết mình sắp trở thành cát bụi. Ông Giám Mục thường tránh tọc mạch vì ông cho tọc mạch cũng gần như xúc phạm người ta. Nhưng ông không thể không chú ý quan sát Người Cách Mạng. Ông chú ý nhưng không phải vì có cảm tình cho nên đối với một người nào khác mà ông chú ý như thế tất lương tâm ông sẽ cắn rứt. Nhưng một tên Cách Mạng theo ông thì còn luật lệ nào che chở cho, cả đến luật nhân ái nữa. Ông G. bình tĩnh, nửa thân trên vươn thẳng, giọng nói sang sảng. Ông thuộc về cái hạng ông già tám mươi cứng cáp làm các nhà sinh lý học kinh
ngạc. Cách Mạng đã có nhiều người như thế, những người cũng to lớn như thời đại. Nhìn ông, người ta cảm thấy đó là một con người đã qua trăm rèn nghìn luyện. Cử chỉ dáng điệu của ông là của con người khỏe mạnh, tuy ông sắp chết trong giây lát. Tia mắt trong sáng, giọng nói chắc nịch, cái nhún vai hùng mạnh của ông làm cho thần chết thất vọng, làm cho quỷ sứ bắt vong phải quay trở về vì ngỡ mình lầm cửa. Ông G. chết hình như là vì ông vui lòng muốn chết thôi. Trong cách hấp hối của ông, có sự chủ động. Chỉ có
chân ông là cứng đờ: U minh nắm ông ở đôi chân ấy. Hai bàn chân chết lạnh nhưng đầu vẫn sống một cách mãnh liệt, chói ngời ánh sáng. Trong giờ phút nghiêm trọng ấy, ông G. giống như ông vua trong chuyện cổ tích Đông Phương nọ, phần trên người là xương thịt, phần dưới là đá hoa. Ông Giám Mục ngồi lên phiến đá bên cạnh. Đoạn khai đề khá đột ngột, ông khen mà giọng như là khiển trách:

– Tôi mừng cho ông. Dẫu sao, ông đã không bỏ phiếu xử tử Hoàng Thượng.

Nhà Cách Mạng có vẻ như không để ý đến những gì chua chát ẩn đằng sau hai tiếng “dẫu sao”. Ông không cười nụ nữa. Ông trả lời:

– Ông chớ nên quá khen tôi. Tôi đã bỏ phiếu kết liễu bạo chúa.

Giọng nghiêm lạnh đối với giọng nghiêm khắc.

– Ý ông định nói gì? – Ông Giám Mục hỏi.

– Tôi muốn nói rằng con người có một bạo chúa: Đó là sự ngu dốt. Tôi đã bỏ phiếu kết liễu tên bạo chúa đó. Tên bạo chúa đó đã đẻ ra chế độ Quân Chủ. Quân Chủ là uy thế xây dựng trên sai trái, trí thức là uy thế xây dựng trên cái đúng, cái chân. Chỉ có trí thức mới xứng đáng điều khiển con người.

– Và lương tâm – ông Giám Mục thêm.

– Cũng là một. Lương tâm là cái lượng tri thức bẩm sinh ở mỗi chúng ta

Ông Giám Mục nghe luận điệu quá mới mẻ này thì hơi ngạc nhiên.

Nhà Cách Mạng nói tiếp:

– Còn việc giết Louis thứ XVI thì tôi bỏ phiếu chống. Tôi nghĩ rằng tôi không có quyền giết người. Nhưng tôi có nhiệm vụ tiêu diệt cái xấu. Tôi bỏ phiếu thủ tiêu bạo chúa, nghĩa là thủ tiêu chế độ mãi dâm đối với đàn bà, thủ tiêu chế độ nô lệ đối với đàn ông, thủ tiêu đêm tối đối với con trẻ. Biểu quyết cho chính thể Cộng Hòa, tôi đã biểu quyết cái đó. Tôi biểu quyết cho bác ái, cho đồng tâm, cho bình minh! Tôi góp sức đánh đổ các thành kiến và sai lầm. Thành kiến và sai lầm đổ xuống thì hào quang hiện lên. Chúng tôi đây là những người lật đổ thế giới cũ là một hũ chứa đau khổ, cái hũ ấy đổ úp lên nhân loại thì thành một bình chứa niềm vui trong lành.

– Trong lẫn đục.
– Ông nên gọi là niềm vui bị vẩn đục và ngày nay sau cái năm 1814 mà người ta gọi là sự hồi phục tai ngược của dĩ vãng, niềm vui tan biến. Than ôi! Công trình dang dở! Thật vậy, chúng tôi đả phá chế độ cũ trong việc làm nhưng chúng tôi không tiêu diệt được nó hoàn toàn trong tư tưởng. Tiêu diệt các tệ hại chưa đủ, phải thay đổi cả phong tục. Cái cối xay gió không còn, nhưng gió vẫn tồn tại.

– Các ông đã hủy phá tất cả. Hủy phá có thể có ích, nhưng tôi không tin sự phá hủy trong giận dữ.

– Thưa ông Giám Mục, công lý có lúc phải phẫn nộ và sự phẫn nộ của công lý là yếu tố của tiến hóa. Người ta muốn nói gì thì nói, mặc, Cách Mạng Pháp vẫn là bước tiến vĩ đại nhất của nhân loại từ khi Chúa Jésus Christ ra đời. Dang dở, đúng, nhưng mà tuyệt vời. Nó đã phát hiện tất cả những bài toán xã hội. Nó đã làm cho trí não con người dịu đi, Nó vỗ về, trấn tĩnh, soi sáng; nó dội lên mặt đất từng dòng suối văn minh. Nó là một điều hay. Cách Mạng Pháp là lễ tức vị của nhân loại.

Ông Giám Mục không thể không lẩm bẩm

– Thật vậy ư? Còn Năm 93!

Nhà Cách Mạng ngồi thẳng người lên với một vẻ nghiêm trang hầu như ảm đạm. Ông lấy hết hơi sức của một người sắp chết, thét lên:

– Ồ! Tôi biết mà! Năm 93! Phải đấy, tôi đợi ông nói lên cái tiếng ấy. Một đám mây mù vần vũ đằng đẵng một nghìn năm trăm năm. Thế rồi sau mười lăm thế kỷ nó bị đánh tan. Ông, ông muốn lên án tiếng sét đánh tan mây mù.

Ông Giám Mục cảm thấy mình có một chỗ yếu nào đó đã bị đánh trúng. Cố để không nao núng, ông đáp:

– Quan tòa nhân danh công lý mà nói, cố đạo vì nhân ái mà nói; nhân ái không gì khác là hình thái công lý tối cao. Sấm sét không nên đánh lầm. Ông nhìn đăm đăm vào mặt nhà Cách Mạng, hỏi tiếp:

– Thế Louis XVII?

– Louis XVII? Xem nào! Ông thương khóc ai? Thương khóc em bé vô tội à? Thế thì được. Tôi cũng thương khóc với ông. Hay là ông thương khóc hoàng tử Louis? Hãy để cho tôi xem lại. Đối với tôi, đứa bé em thằng Cartouche, một thằng bé vô tội bị buộc qua nách treo lên ở pháp trường cho đến chết, chỉ vì cái tội là em Cartouche, đứa bé ấy cũng đáng thương xót như đứa cháu vua Louis XV là một thằng bé vô tội bị hành hạ trong ngục Temple, vì cái tội ác duy nhất là cháu nội Louis XV.

– Thưa ông, tôi không thích người ta so sánh như thế.

– Cartouche? Louis XV? Ông kêu thiệt thòi cho Cartouche hay Louis
đấy?

Yên lặng trong giây lát. Ông Giám Mục gần như hối tiếc là mình đã trót đến đây, tuy nhiên ông lờ mờ cảm thấy mình nao núng, nao núng một cách khác thường. Nhà Cách Mạng lại nói:

– Ồ! Ông cố đạo không ưa nghe nói trắng sự thật. Nhưng Chúa Jésus Christ ngày trước lại ưa. Chúa cầm một cái roi đập bụi cho điện thờ. Cây roi chớp hào quang của Chúa nói sự thật lên không vị nể. Khi Chúa kêu: Để trẻ đến với ta. Chúa không phân biệt những đứa trẻ con. Chúa không ngần ngại ghép con của Barabbas với con của Hérode. Thưa ông, sự trong trắng tự nó đã là một chiếc mũ bình thiên, sự trong trắng không cần đến cái tước Điện Hạ. Sự trong trắng rách rưới cũng tuyệt vời cao quý như sự trong trắng khoác long bào.

Ông Giám Mục nói khẽ:

– Đúng thế!

– Tôi nhấn thêm nữa. Ông nhắc đến Louis XVII. Chúng ta hãy thống nhất với nhau. Chúng ta có khóc tất cả những người vô tội, những kẻ tử nạn, tất cả những trẻ em, bất kỳ là thường dân hay quý tộc không? Khóc thế thì tôi tham dự. Nhưng như thế thì phải đi ngược dòng lịch sử tận trước Năm 93, trước Louis XVII để bắt đầu thương xót. Tôi khóc con vua chúa với ông nếu như ông chịu khóc con dân nghèo với tôi.

– Tôi khóc tất cả những đứa bé ấy.

Ông G. la lớn:

– Đồng đều như nhau! Mà nếu cán cân cần phải nghiêng về một bên nào, tôi mong rằng nó sẽ nghiêng về bên dân chúng. Dân chúng đã chịu khổ lâu hơn.

Lại yên lặng. Rồi Người Cách Mạng cất tiếng trước. Ông chống khủy tay, nhỏm người lên, beo một chút thịt bên má như người ta thường làm một cách vô tình khi người ta hỏi cung hay là kết án. Cặp mắt tập trung tàn lực, ông chất vấn ông Giám Mục. Cuộc chất vấn thật là nảy lửa:

– Thật thế, thưa ông, dân chúng đau khổ đã lâu đời lắm rồi. Nhưng thôi, đó không phải là vấn đề. Tôi muốn hỏi ông, ông đến đây chất vấn tôi và nói chuyện Louis XVII để làm gì? Tôi không quen biết ông. Từ khi đến xứ này tôi luôn ở trong khu vườn nhỏ này, chỉ một mình, không bước chân ra ngoài, chẳng trông thấy ai ngoài chú bé giúp việc cho tôi đó. Tên tuổi ông, tôi có phong phanh nghe đến thật và tôi công nhận rằng những tiếng đồn về ông không đến nỗi xấu. Nhưng cái ấy cũng vị tất có nghĩa lý gì. Những người khôn khéo có bao nhiêu cách lấy lòng anh dân đen ngay thật! Nói đến đây mới nhớ rằng tôi không nghe tiếng xe của ông đến, có lẽ ông để xe ở ngoài khu rừng, ở chỗ rẽ chăng? Tôi nhắc lại là tôi không biết ông. Ông nói ông là Giám Mục, nhưng cái ấy cũng không làm cho tôi biết gì hơn về nhân phẩm của ông. Tóm lại, tôi nhắc lại câu hỏi của tôi: Ông là ai? Ông là một vị Giám Mục, tức là một bậc vương tước trong Giáo Hội, một khách lầu son gác tía, có gia huy, có lợi tức, có bổng lộc rất hậu. Tước Giám Mục thành Digne lĩnh mười lăm nghìn francs lương chính, mười nghìn francs lộc, tổng cộng hai vạn rưỡi. Ông có bồi bếp phục dịch, có quân hầu áo nâu, trên bàn ăn toàn là cao lương mỹ vị, thứ sáu thì xơi chim cuốc, cái hạng mũ áo nghênh ngang, đi xe ngày hội, có kẻ hầu ngựa nhân danh Chúa Jésus Christ đi chân đất! Ông là một vị trọng chức trong giáo hội. Bổng lộc, dinh thự, ngựa xe, kẻ hầu người hạ, mỹ vị cao lương, tất cả những thứ khoái lạc của cuộc sống, ông đều có như những vị trọng chức khác và ông cũng hưởng thụ như họ. Tốt lắm, nhưng các cái ấy nói nhiều hoặc chưa nói đủ. Nó không giúp tôi thấy sáng cái giá trị chính, cái giá trị thực chất của ông, là người có lẽ có tham vọng đến đây để dạy khôn cho tôi. Tôi đương nói chuyện với người nào đây? Ông là ai vậy?

Ông Giám Mục cúi đầu, đáp:

– Một con giun đất.

Nhà Cách Mạng lầm bầm:

– Hừ, giun đất đi xe tứ mã!

Bây giờ đến lượt Nhà Cách Mạng kiêu hãnh, mà ông Giám Mục thì nhún nhường. Ông Giám Mục dịu dàng nói luôn:

– Cũng được. Nhưng xin ông giải thích cho tôi điều này: Xe của tôi đỗ đằng sau lùm cây vài bước, bàn ăn của tôi có cao lương mỹ vị, có chim cuốc ngày Thứ Sáu, bổng lộc của tôi đến hai mươi lăm nghìn francs, tôi có dinh thự, có kẻ hầu người hạ, tại sao những thứ ấy lại chứng minh rằng lòng thương người không phải là một đức tốt, lượng bao dung không phải là một nghĩa vụ và Năm 93 không phải là đã quá tàn nhẫn?

Nhà Cách Mạng đưa tay qua trán như để xua đi một đám mây mù

– Trước khi trả lời ông, tôi tha thiết xin ông thứ lỗi cho tôi. Tôi vừa có lỗi. Ông vào nhà tôi, ông là khách. Tôi có bổn phận phải đối xử lịch sự với ông. Ông không thừa nhận ý kiến tôi, lẽ ra tôi chỉ cần bác bỏ các luận điểm của ông mà thôi. Sự giàu sang, hưởng thụ của ông là những ưu thế cho tôi trong cuộc tranh luận nhưng không dùng đến cái ưu thế ấy mới là lịch sự. Tôi hứa sẽ không dùng đến nữa.

– Xin cảm ơn ông.

Ông G. lại nói:

– Bây giờ thì chúng ta hãy trở lại cái việc ông yêu cầu tôi giải thích. Chúng ta đã dừng lại ở chỗ nào nhỉ? Ông đã nói thế nào? Rằng Năm 93 quá tàn nhẫn phải không?

– Tàn nhẫn, đúng. Việc Marat vỗ tay hoan nghênh cái máy chém, ông nghĩ thế nào? Ông nghĩ thế nào đối với việc Bossuet hát bài Tụng Chúa cho bọn lính đầu rồng chém chết tín đồ đạo Cải Cách?

Câu trả lời thật là độc địa, nó xỉa ngay vào đích như một mũi kiếm thép. Ông Giám Mục rùng mình. Ông không biết đánh trả thế nào, nhưng ông thấy phật ý vì cái cách nói về Bossuet. Những người sáng suốt nhất vẫn có những thần tượng của họ và khi luận lý của người khác xúc phạm đến những người họ sùng bái thì họ cảm thấy như đau. Nhà Cách Mạng bắt đầu thở dốc. Đàm suyễn của người hấp hối chen lấn vào những hơi thở cuối cùng làm cho lời nói bị đứt quãng. Nhưng nhìn vào cặp mắt người ta thấy tinh thần của ông hoàn toàn minh mẫn. Ông nói tiếp:

– Tôi còn muốn nói một đôi câu đây đó nữa. Nói chung Cách Mạng là một sự tự khẳng định vĩ đại của nhân loại; than ôi! 93 là một đòn trả miếng. Ông thấy 93 tàn nhẫn, nhưng còn tất cả thời kỳ Quân Chủ thì thế nào, thưa ông? Carrier là một tên tướng cướp, còn Montrevel thì ông gọi là gì? Fouquier Tinville là một thằng khốn, nhưng đối với Lamoignon Bâville, ông nghĩ thế nào? Maillard xấu xa, nhưng còn Sceaux Tavannes? Lão Duchêne hung tợn, thế thì ông định dùng tiếng gì để gọi lão Letellier? Jourdan “chặt đầu người” là một con quái vật, tuy thế hắn còn ít quái hơn là Hầu Tước Louvois. Ông ơi, tôi thương hại Marie Antoinette Đại Công Tước và Hoàng Hậu, nhưng tôi cũng thương người đàn bà khốn nạn theo đạo Cải Cách dưới triều vua Louis XIV kia. Năm 1685 người đàn bà có con đương bú ấy bị lột trần đến rốn, trói vào một cây trụ, con chị bị giữ lại cách xa ở trước mặt chị, vú chị ứ đầy sữa, tim chị ứ đầy đau thương. Đứa hài nhi xanh xao đói khát càng thấy vú càng kêu la giẫy chết. Tên đao phủ bảo với người đàn bà, người mẹ, người vú sữa ấy: “Bỏ đạo của mày đi!” Như thế là nó bắt chị hoặc bỏ con chết, hoặc bỏ tín ngưỡng. Dùng cái khổ hình của Tantale đối với một người mẹ như thế, theo ý ông, là thế nào? Thưa ông, ông nên nhớ rằng Cách Mạng Pháp có những lý lẽ của nó. Đời sau sẽ tha thứ cho cơn phẫn nộ của nó. Kết quả đem lại là một thế giới tốt đẹp hơn. Nó sát phạt ghê gớm nhưng kết quả là nhân loại được vỗ về an ủi. Tôi nói vắn tắt thôi. Tôi xin dừng, bởi
vì chân lý ở về phía tôi rõ rệt quá. Vả lại tôi thấy người tôi sắp chết rồi

Ông không nhìn ông Giám Mục nữa; ông kết thúc ý kiến bằng mấy lời bình tĩnh sau đây

– Những vùng vẫy thô bạo của tiến hóa là những cuộc Cách Mạng. Qua rồi, người ta nhìn thấy điều này: Là nhân loại bị giày vò nhưng nhân loại đã tiến lên. Nhà Cách Mạng không ngờ rằng mình vừa lần lượt hạ hết các đồn lũy trong tư tưởng ông Giám Mục. Tuy thế, Đức Cha Bienvenu cũng còn một vị trí cố thủ cuối cùng và từ vị trí ấy ông phóng ra một câu cũng nghiệt ngã như lúc ban đầu:
– Tiến hóa phải tin ở Chúa. Không thể làm điều lành mà không tín Chúa. Một người hướng đạo của nhân loại mà theo chủ nghĩa vô thần là một người hướng đạo hỏng. Vị dân biểu già không trả lời. Ông run run. Ông nhìn lên trời và một giọt lệ tụ dần trong khóe mắt. Khi giọt lệ đã đầy mắt, nó chảy xuống cái má trắng nhợt; ông nói khe khẽ, nói một mình, gần như bập bẹ, mắt đăm đăm vào cõi sâu thẳm xa xôi

– Lý tưởng ơi! Chỉ có mày là có thật!

Ông Giám Mục thấy trong người rung động một cách khó nói. Sau giây lát im lặng, ông già chỉ một ngón tay lên trời, nói:

– Có vô biên. Vô biên ở đấy. Nếu vô biên không có bản ngã, thì bản ngã đã là giới hạn của vô biên. Nhưng vô biên tồn tại. Như thế là nó có bản ngã. Bản ngã của vô biên là Chúa.

Ông già hấp hối nói mấy câu rất to tiếng, giọng rung lên vì ngây ngất say mê, y như thấy một người nào hiển hiện. Ông nói xong thì nhắm mắt lại. Ông đã gắng quá nên kiệt sức. Rõ ràng là trong giây phút ấy, ông đã sống hết cả mấy giờ còn lại của số mệnh ông. Những lời ông vừa nói kéo ông lại gần với Đấng ở thế giới bên kia. Giờ phút tối hậu đã đến.

Ông Giám Mục biết thế. Thời giờ rất là khẩn trương mà ông, ông đến với tư cách là một cố đạo. Từ chỗ cực kỳ lãnh đạm lúc ban đầu, ông đã dần dần hóa ra cực kỳ xúc động. Ông nhìn cặp mắt nhắm, ông nắm bàn tay già, nhăn nheo lạnh buốt, ông nghiêng đầu xuống mặt người hấp hối:

– Giờ phút này là giờ phút của Chúa. Ông có thấy rằng chúng ta gặp nhau mà không được việc gì thì rất đáng tiếc hay không?

Nhà Cách Mạng mở mắt. Mặt ông vừa nghiêm trang vừa có vẻ sầm tối.

Ông nói chậm rãi, chậm rãi vì phẩm cách tâm hồn hơn là vì kiệt sức

– Thưa ông Giám Mục, tôi đã trọn đời suy nghĩ, học hành, chiêm nghiệm. Khi tôi sáu mươi thì Tổ Quốc gọi tôi và ra lệnh cho tôi tham gia việc nước. Tôi đã tuân lệnh. Đời có tệ hại, tôi đánh đổ tệ hại; có cường quyền, tôi tiêu diệt cường quyền; có công lý và chính nghĩa, tôi tuyên dương và truyền giảng công lý và chính nghĩa. Lãnh thổ Tổ Quốc bị xâm lấn, tôi chiến đấu bảo vệ lãnh thổ; nước Pháp bị uy hiếp, tôi đem ngực tôi hiến cho nước Pháp. Trước kia tôi không giàu, bây giờ tôi nghèo. Tôi đã là một trong những người cầm đầu Nhà Nước; kho tàng công khố lúc ấy đầy ứ tiền, đến nỗi phải mang gỗ chống đỡ các bức tường chỉ chực vỡ tung vì trọng lượng vàng bạc; nhưng tôi vẫn ăn cơm ở phố Cây Khô mỗi bữa hăm hai xu. Tôi cứu người bị áp bức, tôi vỗ về người đau khổ. Tôi đã xé khăn phủ bàn thờ Chúa, đúng thế, nhưng là để băng bó những vết thương của Tổ Quốc. Tôi luôn ủng hộ nhân loại tiến lên ánh sáng và một đôi khi tôi đã chống những bước tiến chà đạp lên nhân tính. Cũng có khi tôi bênh vực cho chính kẻ thù của tôi, là các ông đấy. Ở Flandre, nơi vua chúa Mérovingiens dựng lầu nghỉ mát, có một tu viện; tôi đã bảo toàn cho tu viện ấy năm 1793. Tôi đem hết sức tôi để làm nhiệm vụ và làm việc phải. Sau đó tôi bị đuổi đi, bị truy, bị lùng, bị khủng bố, bị bôi nhọ, bị chế giễu, bị phỉ nhổ, bị nguyền rủa, bị khai trừ ra ngoài vòng pháp luật. Đã bao năm rồi tôi cảm thấy có khối người tưởng là có quyền khinh bỉ tôi, mặc dù đầu óc tôi bạc phơ. Quần chúng tối tăm nhìn mặt tôi như nhìn mặt một tội nhân dưới địa ngục. Tôi không thù hằn ai, tôi cam nhận cảnh cô độc Người ta đã tạo ra cho tôi vì thù ghét. Ngày nay tôi đã tám mươi sáu tuổi; tôi sắp chết. Thế thì ông đến đây để yêu cầu tôi cái gì?

Được ban phúc cho ông – ông Giám Mục nói.

Rồi ông quỳ xuống. Khi ông ngẩng đầu lên thì vẻ mặt Nhà Cách Mạng trông rất oai nghiêm. Ông đã qua đời. Về nhà, ông Giám Mục đăm chiêu suy nghĩ. Suốt đêm ông cầu nguyện, sáng hôm sau một đôi người tò mò đánh bạo hỏi chuyện ông về nhà Cách Mạng G., ông Giám Mục không nói, chỉ đưa tay chỉ lên trời. Từ độ ấy ông càng yêu thương săn sóc người dân cùng và những kẻ đau khổ. Ai nói xa nói gần đến “tên vô lại G.” cũng làm cho ông băn khoăn một cách kỳ dị. Không ai có thể nói được sự gặp gỡ giữa bộ óc ấy và bộ óc ông, giữa trái tim lớn ấy và trái tim ông có giúp phần nào cho ông đi đến cái đạo đức hoàn hảo ngày hôm nay không.

Việc đi thăm tất nhiên là một đầu đề cho các cuộc họp ngồi lê đôi mách ở địa phương. Họ bảo với nhau:

– Một con người như thế chết, có đáng cho một Giám Mục đến bên giường để an ủi không? Quân ấy tất nhiên còn biết cảm hóa theo Chúa là cái gì mà mong! Cả cái lũ Cách Mạng ấy là đồ tà đạo. Thế thì còn kể đến làm gì? Ông đến để xem cái gì ở đấy? Phải công nhận rằng ông Giám Mục quả thật là tò mò, ông muốn biết cái cách quỷ sứ bắt linh hồn như thế nào.

Chú thích trong bài

1814

Trận Paris là một trận chiến diễn ra vào năm 1814, nằm trong cuộc Chiến tranh với Liên minh thứ sáu của Napoléon Bonaparte. Quân đội Liên minh đã tiến đến ngoại ô Paris vào cuối tháng 3 năm 1814, sau chiến thắng lừng lẫy của họ trong trận Fère-Champenoise dưới sự chỉ huy của các Đế vương Nga, Áo, Phổ cùng với những võ tướng như Karl Philipp Fürst zu Schwarzenberg và Joseph Radetzky von Radetz. Khi tiến sát thành phố, Quân đội Đế quốc Nga đã phá vỡ hàng ngũ và chạy lên trước để có thể nhìn thấy Paris đầu tiên.

Các lực lượng Liên minh hạ trại ên ngoài thành phố vào ngày 29 và dự định tấn công vào sáng hôm sau. Sáng sớm ngày 30 tháng 3 năm 1814, trận chiến bắt đầu khi quân Nga tấn công và đẩy lui lực lượng Cận vệ Đế chế ở gần Romainville, trung tâm phòng tuyến quân Pháp. Vài giờ sau, quân Phổ do Blücher chỉ huy cũng tấn công phía Bắc thành phố và chiếm được vị trí của Pháp quanh Aubervilliers, nhưng sau đó không đẩy mạnh tấn công. Các binh sĩ Württemberg cũng đánh chiếm được các vị trí tại Saint-Maur ở phía tây nam. Người Nga đã quyết tâm khoét sâu vào Paris trước khi phải dừng chân trước các chiến lũy và đạn pháo của quân địch, sau đó lại còn phải lui binh do lực lượng Cận vệ Đế chế tổ chức phản công. Quân Pháp tiếp tục giam chân quân Nga ở khu trung tâm cho đến khi quân Phổ xuất hiện sau lưng họ. Quân Nga sau đó đã tấn công cao điểm Montmartre, nơi đặt Tổng hành dinh của Joseph Bonaparte (anh trai của Napoléon I) từ đầu trận đánh. Hai bên giành giật quyết liệt các điểm cao này, và Joseph bỏ chạy khỏi thành phố. Marmont liên lạc với phe Liên minh và đạt được một thỏa thuận bí mật với họ. Ngay sau đó, ông đã dẫn quân lính của mình đến một vị trí mà ở đó họ nhanh chóng bị quân Liên minh bao vây; sau đó Marmont đầu hàng theo thỏa thuận. Thống chế Mortier – dù vẫn phải lâm chiến với quân Phổ của Thống chế Blücher, cũng chấp nhận đầu hàng.

Đây là một trận đánh khốc liệt, kéo dài suốt cả ngày, mà cả hai đoàn quân đều chiến đấu rất mực can trường: quân Pháp quyết tâm bảo vệ kinh thành, còn những đội hình hàng dọch của quân Liên minh cũng hiên ngang xông vào chiến đấu.Chiến bại thê thảm này là lần đầu tiên kinh thành Paris thất thủ kể từ năm 1419. Vào ngày 31 tháng 3 năm 1814, các vua chúa phong kiến chống Pháp và các tướng lĩnh Liên minh như Tham mưu trưởng Radetzky. Hoàng đế Napoléon Bonaparte vốn đã làm bá chủ châu Âu về mặt quân sự từ năm 1797, thế mà thất bại của quân Pháp ở Paris đã chấm dứt thắng lợi chiến dịch nhanh gọn của Liên minh trên lãnh thổ Pháp. Sau chiến thắng quyết định của mình, các quốc gia phong kiến Áo, Phổ, Nga đã buộc Napoléon phải thoái vị. Napoléon chỉ trích Joseph do ông này đã bỏ chạy và Thống chế Mortier do ông này đã đầu hàng, gây ra chiến bại cho nước Pháp.

Louis XVII – 1973

số phận của ông hoàng Louis XVII, người sẽ kế vị ngai vàng của dòng họ Bourbon mà cái chết sau hơn 200 năm mới được xác định một cách rõ ràng Nói đến một cuộc cách mạng, người ta thường dùng chữ “dòng thác”, bởi vì nó thường cuốn trôi đi bao nhiêu số phận con người. Cuộc cách mạng tư sản Pháp đã phục hồi nền dân chủ, đồng thời cũng làm tiêu tan nhiều giá trị vật chất và tinh thần. Sau những nỗ lực cứu vãn tình thế, ngày 20-4-1792, vua Louis XVI tuyên chiến với nước Áo, nhưng một cuộc nổi dậy gần 4 tháng sau đó đã lật đổ ông hoàn toàn và đưa ông lên đoạn đầu đài vào ngày 21-1-1793. Chịu chung số phận với nhà vua là hoàng hậu Marie Antoinette, bị chém đầu ngày 16-10-1793 và cậu con trai Louis XVII, bị giam vào nhà ngục Temple rồi “mất tích” vĩnh viễn năm 1795

Đứa em thằng Cartouche:

Cartouche một tên tướng cướp lừng danh

Barabas và Herode

Barabas: một tên sát nhân, cũng bị giam với Giêsu; Herode: vua Giuyđê, đã kết án Giêsu

Marat

một trong những lãnh tụ trứ danh của cách mạng Pháp. Chí công vô tư, không nhân nhượng đối với kẻ thù của cách mạng. Marat rất được dân chúng tin yêu

Bossuet

giám mục ở triều đình Lui XIV, xuất thân đại quí tộc, đã có nhiều bài giảng và điếu

Montrevel, Fouquier Tinville, Lamoignon Bâville…..

Trong câu này và mấy câu sau, tên đầu chỉ một nhân vật thời cách mạng, tên sau chỉ một nhân vật thời quân chủ, đều có tên trong lịch sử.

Khổ hình Tantale

Theo thần thoại Hy lạp, thì Tăngtan vì xúc phạm thần linh, bị thần linh phạt mãi mãi đứng bên một dòng sông, dưới cái cây đầy quả. Đói khát quá, đưa tay hái quả thì cành cây nhích lên cao, cúi xuống uống nước thì dòng sông cạn.

-Cô Lan ạ, tôi đọc các sách, tôi thích cái cảnh này lắm. Tôi muốn cô cùng tôi, ước gì ta hóa ra hai người chăn chiên, yêu nhau, thỉnh thoảng gặp nhau, rủ nhau ra sườn đồi, dưới bóng cây mà trò chuyện, kể lể những câu tình tứ mộc mạc, mong mỏi những điều hy vọng thực thà…

-Cậu lãng mạn quá.

-Thú lắm cô ạ, còn gì thích cho bằng hai đứa ấy yêu nhau bằng cái tình tự nhiên như cảnh vật của tạo hóa, rồi một đôi khi, chúng đưa nhau lên ngọn đồi cao, đứng nhìn xuống dưới, thì tôi tưởng thần tiên cũng đến thế mà thôi. Quanh mình đã không có người đời, mà lại được thở riêng một bầu không khí, thật là chẳng bận chút trần ai!
Lan cười, trả lời:

-Cái tưởng tượng bao giờ cũng êm đềm thú vị hơn sự thực. Cậu cứ thế, không trách cậu thi hỏng cũng phải!

-Phải thế mới được. Sống một cách mơ hồ mới thấy cái sung sướng, mà việc đời ta chỉ biết qua loa. Nếu ngày sau tôi lấy cô, tôi sẽ ở một trái đồi riêng, làm nhà tận trên đỉnh cao chót; trên sườn đồi, ta sẽ trồng các thứ rau đủ để ăn quanh năm. Tôi muốn rằng ta không xuống đến chân đồi nữa, mà cũng đừng ai lên quấy rối mình làm gì. Chỉ có cô với tôi, ta sống bằng cái đời ái tình hơn cái đời vật chất.

Mưa rơi từng cơn heo hút trên con cầu Tân Hà bắc qua sông Lô. Thả từng giọt trầm xuống dòng nước và dòng đời. Phố thị im lìm say giấc ngủ sâu trong tiếng rên kẽ của nhân loại, nhân loại này còn buồn quá.

Cơn mưa ấy là cơn mưa đầu tiên của dòng thu đang trôi lại gần thành phố nhỏ. Reo rắc nỗi tương tư và màu nhớ lên từng mảng rêu phong cổ kính bám kín giữa thành phố. Đèn đường hiu hắt nhìn từng dòng mưa rơi nghiêng. Dưới gầm cầu, 2 nhân mạng đang lảng tránh từng trận mưa trút ngang đời người. Nhưng mà cơn mưa đâu có rứt, cơn mưa trong lòng này mới là con mưa lớn nhất. Cứ rả rích rả rích mãi không thôi, mãi không ngớt, cứ đè từng hạt xuống trái tim và trực chờ 1 ngày trút xuống một trận thật lớn để thoải mái mà rằng xéo, giày vò tâm trí này.

-Em sắp phải đi Úc. Gia đình đã làm thủ tục.

Tiếc mưa, tiếng gió kéo kèn kẹt khung cửa lòng. Khói thuốc bay ngang chân mày cô gái, phả vào từng tiếng nghẹn ngào cô vừa nói ra.

Cũng là một đêm trời mưa gió tháng 6. Anh chạy mưa về nhà. Giữa trời gầm thét những cơn dận dữ. Bỗng chân phanh ấn mạnh, tay phanh bóp hết sức, bánh xe kéo một vệt dài trên con đường tanh tách từng hạt bóng nước. Một cô gái ngất giữa trời mưa, máu từ 2 chân quên với nước mưa hồng nhạt.

-Này cô.

Anh lay mạnh người cô gái lạ, và kêu từng tiếng lớn. Dòng mưa chảy dài trên khóe mũi, trời mưa hừng hực nuốt lấy cô bé nhỏ. Sau một hồi do dự, anh bế xốc cô gái lên xe, đặt cô ngồi thẳng, anh cời chiếc áo của mình ra rồi buộc ngang người cô gái cột chặt vào anh. Quay đầu xe về bệnh viện Bạch Mai.

-Địt mẹ, thằng khốn đó lại đánh con bé, nó sắp sinh rồi còn để con bé như vậy.

Và cái thằng khốn cả bệnh viện đang nói đến đó họ đang nghĩ là anh này. Từ lúc chiếc băng ca trở cô vào phòng cấp cứu đến bây giờ, đã không ngừng nghỉ những tiếng chế nhạo, những cái nhìn khinh ghét cho người đàn ông vừa đưa một người đàn bà đang mang thai đến đây, thân thể bầm dập những vết bạo hành. gần 12 tiếng ngủ gục trên ghế chờ bệnh viện. Gần 12 tiếng suy nghĩ mãi không thôi ” địt mẹ, đang yên đang lành phải đi lo cho một con đĩ “, gần 12 tiếng kim đồng hồ vang lên nhưng lời thê thảm. Bác sĩ kéo cửa phòng cấp cứu, hỏi ai là người nhà bệnh nhân.

Tôi, tôi là chồng cô bé

Anh ấp úng vang lên vài tiếng khi bác sĩ hỏi. Khung trời sôi động hẳn lên rồi lặng dần đi sau câu nói đó.

Đứa bé mất rồi, cô gái thì may mắn còn sống, mất máu quá nhiều, cô ấy cần được dưỡng sức dài. Anh đi theo tôi để nộp viện phí.
Và không quên tiếng cuối cùng

– Lần sau đừng có đánh con bé, tội nghiệp.

Đi theo bác sĩ đến quầy thanh toán. Anh dốc hết số tiền ít ỏi gần 1 tháng chạy xe ôm của mình, chưa đầy 1/2 tiền cọc viện phí. Không còn ai để cầu cạnh, không còn ai để vay. Nhìn dáng bộ ngập ngùng, nữ nhân viên y tế đứng đó hỏi.

-Thế có cần về để vay mượn thêm không.

Làm gì còn ai mà vay mượn. Anh vốn là một đứa trẻ mồ côi từ nhỏ. Lớn lên trong cô nhi viện, cái nơi mà anh không nhìn được một nét tình cảm nào hiện trên mặt của từng người. Bữa đói, bữa no mãi mới đủ tích góp mua cho được cái xe. Giờ đây vì cái đứa nào đó anh gặp giữa đường mà tiền viện phí bằng 3 lần tiền mua chiếc xe mới cóng cùng nhãn hiệu của anh. Làm gì còn ai mà vay mượn. Ngập ngừng rồi đáp.

-Thế chị cho em xin ít phút để em về vay mượn tạm

-Nhưng nhớ về sau đừng đánh con bé

Vẫn lời nói mà chua xót lòng đó. Anh cũng chửi đứa nào đánh con bé từ nãy đến giờ. Từ hơn 10 tiếng trước khi anh nhìn rõ cô mà không qua màn mưa trắng xóa.

Mấy gã xe ôm hay đứng cùng anh thì cũng hỏi thăm, nhưng mà hôm nay đến, đâu có ai cho anh vay lấy 1 đồng. Cũng đúng thôi, cái thằng ngủ trên tầng 12 của chung cư hay nóc kí túc xá như nó thì đâu có gì mà đảm bảo để cho nó vay. Chẳng vay mượn được đồng nào. Đã thế gã còn chẳng kiếm thêm được quốc nào cho cái bụng gã mấy ngày tiếp theo. Mỗi lần đi qua bàn thanh toán là gã lại cúi rụp người mà đi. Hy vọng không phải rơi vào ánh mắt của người thu tiền.

-Hồi đó em có tất cả, ngoại trừ chính em. Bây giờ em mất tất cả, ngoại trừ chính em

Cô nói sau một hàng nước mắt dài.

Ôi cái số phận con người, trò chơi tạo hóa luôn để chúng ta lựa chọn. Lựa chọn tới, lựa chọn lui rồi, một ngày ta lựa chọn lầm. Thế mà cũng đâu có dứt, cuộc sống vẫn bắt ta phải lựa chọn, giờ đây, cô lại phải lựa chọn, chọn đi xa cái mảnh đất này hay ở lại đây với người đã từng giữ lại cho cô chút niềm tin vào cuộc sống. Chọn lấy một cuộc sống vô ưu hay một cuộc sống bôn ba bên người. Chọn gia đình đầm ấm hay chọn tình cảm tràn đầy….????

Khói thuốc lại băng ngang chân mày cô vào rơi vào nỗi lòng từng người. Điếu thuốc cuối, cô chia với anh, nỗi lòng cuối, cô chia với anh, ngày cuối, cô chia với anh, giọt nước mắt cuối, cô chia với anh. Bàn tay cuối, cô chia với anh. Cơn mưa cuối, xin đi cùng anh

Trời buông gió, ngàn mây về đây che ngang trời
Người chạy trốn, lời ca nhiều lắm những tủi hờn

Gã bước vào quán ăn lập lòe đèn vàng ven đường, trong quán vài thằng nhậu, vãi ả gái xôn xao bên 4 bức vách tường. Đã từ lâu, cái khu ổ chuột trong xóm này là nơi tụ họp của đủ mọi loại người, đủ mọi loại tầng lớp, đủ mọi loại hình xăm trên cơ thể. Thế nhưng, trong quán này tuyệt nhiên không có người nào nghĩ rằng, ngày mai, họ sẽ làm gì mà chỉ nghĩ, đêm mai, mình có còn được ngồi trong quán này nữa không.

Qua tiếng mưa lốp bốp trên mái nhà. Qua tiếng cười cợt, qua tiếng leng keng của vài vỏ bia, qua tiếng tạch tạch của bật lửa, qua tù mù khói thuốc. Gã ngồi xuống bàn trống trải nhất, nằm ngay giữa quán. Miêng ơi ới gọi bà chủ, lấy nốt chỗ đồ ăn cuối cùng còn xót lại trong bếp. Lần nào cũng vậy. Bà chủ quán thấy gã vào là biết đã kém 15 phút nữa là 3 giờ đêm. Và lần nào cũng vậy. Xuất cơm cuối cùng là dành cho gã. Gã cũng đã quen là người cuối cùng của quán và cũng là người khách cuối cùng ra về ở quán. Mọi người khách trong quán cũng đã quen với một gã, lúc nào cũng chỉ ngồi một mình ngay giữa ánh đèn điện treo lủng lẳng, lúc nào cũng bao thăng long vỏ cứng nằm bên trái đĩa cơm. Lúc nào cũng im lặng chẳng nói chẳng rằng trừ tiếng gọi cơm. Lúc nào cũng thế, lúc nào cũng chỉ thế thôi. LIỆU ANH TA CÓ BUỒN KHÔNG

Ngàn mây xám chiều nay về đây treo lững lờ
Và tiếng hát về ru mình trong giấc ngủ vừa
Rồi từ đó loài sâu nửa đêm quên đi ưu phiền
Để người về hát đêm hồng

Kế bên quán ăn là một nhà hàng lớn, một gã siêu vẹo bước vào, nét mặt trầm tư những suy nghĩ, đôi chân lảo đảo, áo quần thẳng tắp, chẳng ngại việc gì cho cả 2. Không còn tiếng cười cợt ở bên cạnh, sự im lặng đến đáng sợ của cái chốn xa hoa đô thành này đã đưa họ đi lâu rồi, họ chẳng để ý đến nữa rồi, họ chẳng còn phấn khởi, phấn khích như những ngày còn thơ. Đâu có còn thơ, họ còn cả một gia đình và đồng nghiệp đang nghĩ về họ, họ còn cả cuộc sống và tiếng gió ở phía trước. Gã vào phòng có mấy nhỏ ngồi xung quanh, rượu mạnh xóc đầu gã quay lòng vòng, gã mỉm cười, ngồi lại chỗ mấy em nhỏ, mặc họ thỏa sức sờ mó, động chạm. Mùi nước hoa và xì gà ám nghẹt mũi, mắt đỏ lòm, lúc nào cũng thế, lúc nào gã cũng cười, lúc nào gã cũng nói. Lúc nào cũng thế, lúc nào cũng chỉ thế thôi. Liệu GÃ CÓ VUI KHÔNG

Ngựa buông vó người đi chùng chân đã bao lần
Nửa đêm đó lời ca dạ lan như ngại ngùng
Vùng u tồi loài sâu hát lên khúc ca cuối cùng
Một đời bỏ ngõ đêm hồng
Ngoài trời còn dâng nước lên mắt em 

Ơ thế nhưng mà bên cái quán ăn rẻ tiền đó. Họ cười kìa, Họ cười nhiều quá. Nét mặt nhăn lại hàm răng nhô ra, cười cượt với mấy ả điếm xung qua, tiếng vỗ đùi đen đét, tiếng đập bàn rầm rầm làm từng tràng cười với những tiếng vỗ say còn say mùi rượu đẩy ưu phiền vào hư vô. Còn bên này, sau tiếng xa hoa, sau sự vẫy vùng của con người giữa chốn tiền bạc bề thế này. Bước ra cửa, họ không khóc, nhưng họ đi 1 mình, một mình buồn, một mình vui. Không tiếng gái, không mùi xì gà, không quần áo chỉnh tề, không suy nghĩ, không có gì cả.

Vây thế nào là vui giữa cuộc đời này, người đau đầu suy nghĩ sống tròn nhung lụa, người ngả mình bên bàn rượu mời, người ngã vào lòng những túi tiền không đáy của nhân gian HAY những người đạp chân chống 10 lần mưu sinh ngày qua ngày, thiệu rụi tâm hồn và thể xác dưới ánh nắng ngút ngàn của cao nguyên và đô thị, nằm lại bất kì nơi nào họ nhìn thấy, họ cảm thấy ấm, buồn thì khóc, đói thì ăn, vui thì cười. Họ đến với nhau cùng 2 tấm lòng trắng, 2 tâm hồn già cỗi. KIÊU NGẠO họ chọc trời, họ chửi bất kì ai họ ghét, họ quý bất cứ ai người cho họ bữa cơm no 1 lần.

Trong đạo phật có một câu nổi tiếng

• Quay đầu là Bờ
  Còn trong kinh thánh cũng có 1 câu nổi tiếng
• Cứ đi tiếp sẽ thấy tương lai.
  2 Bên bờ sông, biết bên nào vui hơn đây tôi ơi. Tôi còn lạc lối đến bao giờ đây tôi ơi

" Ta sống là mộng. Hơi em còn phút chốc qua bàn tay
Có những điều thi thoảng như khi bầu trời lơ đễnh cả ngàn mây
Anh yêu em. Khi môi hồng chưa tập đánh
Yêu cả chiều hoa tím mộng mơ. Sao thời giờ vội đập cánh
Mới đấy còn nhớ không? Ta đã qua tuổi trăng tròn
Có những người từ ấu thơ mà đã đi sâu cả tâm hồn "

Điệu nhạc tình vang lên giữa muôn ngàn hạt mưa êm đềm khẽ hát. Mưa phủ lên vai áo, mưa rơi nhẹ vào trái tim, mưa rơi vào kỉ niệm mỗi người.

Ông già bán nước vỗ vào vai áo tôi cười và nói. Giọng cười khà khà lơ đễnh còn thấm vị rượu nồng trong từng hơi thở.Ấy, cứ như Thầy với Mày là tốt đấy, hơn thua chi chuyện thế sự. Bọn nó nhiều tiền thật nhưng bọn nó có biết hưởng thụ đâu.
Giọng cười khà khà lại vang lên giữa khung trời gió lộng, mưa bay. Ông kéo lấy hộp thuốc lào, kều kều cái lõ, vo tròn 1 bi to bằng đầu ngón tay út. Dí cái đóm vừa được ông châm đang nhảy múa những ngọn lửa đỏ trên đầu và kéo lọc xọc, thở ra từng cột khói dài. Ông lặng im nhìn cột khói lộng lẫy trên không trung rồi tan biến vào hư không, ông nhìn rõ từng hàng khói một biến mất. Đôi mắt còn lắm đồi mồi, nhăn nheo với những dấu vết thời gian, khóe mắt sâu, mũi dọc, má hóp, mặt gầy. Ông đã sống một đời quá ư là sống. Những chiến tích của ông như sương sớm in lên gò má, vết chân chim màu nắng vẫn lưa thưa, mái đầu bạc trắng, nước da nhạt màu, nụ cười vẫn giữ dẫu nhăn nheo cuộc sống bao ngày.

-Nhìn mưa thế này chắc phải 3 ngày nữa mới dứt, nước lên qua sông Lô, kiểu này cầu phao sẽ phải rút, phà không dám chạy, Con đọc báo nghe có sạt lở, mấy đứa con Thầy đã về chưa

Tôi hỏi ông.

-Những đứa đó được sống ở giữa núi rừng, được ăn bằng trái cây rừng, được uống bằng nước suối rừng, chúng nó bơi còn hơn cá chạch, chúng nó trèo còn hơn khỉ thì vài trận mưa nhỏ này có là gì với chúng nó. Có cái hồi Tuyên Quang này lụt lội, tao để quên chúng nó ở nóc chạn mà chúng nó còn không sao nữa cơ mà.

Ông trả lời tôi với một giọng lè nhè của rượu nhưng với cả sự trưởng thành và tin tưởng của một người cha. Và không quên tiếng cười Khà Khà

Việc của Thầy với Mày là uống nốt chỗ rượu này này. Xong đát nốt ván cờ này rồi Thầy hát cho mày nghe.

Giọng cười khà khà lại vang lên giữa tiếng mưa lộp bộp. Ván cờ đưa đẩy đẩy đưa. Cuộc sống này thu gọn trong bữa rượu nóng, trong cơn mưa lạnh, trong cõi lòng ấm và trong điệu nhạc vui

Tí tách mơ rơi ngập lối gầy
Về đây ta trọ một đêm nay
Ngày mai rồi sẽ lên đường sớm
Xuôi ngược đường đời tay trắng tay.

Quán vắng tả tơi trong gió cuồng
Lòng sầu nằm đếm tiếng mưa tuôn
Từng cơn gió rít về tê tái
Lệ dạt dào tuôn hận cuộc đời.

Cố lánh xa quên mùi danh lợi
Dừng bước giang hồ trọ tối nay
Nghe như mình nhớ nhớ năm xưa ấy
Đã một lần qua trọ quán này.

Tí tách mưa rơi ngập lối gầy
Về đây ta trọ một đêm nay
Ngày mai rồi sẽ lên đường sớm
Xuôi ngược đường đời tay trắng tay.

Chen đắng để vơi đời giang hồ
Ngày dài đời biết sẽ về đâu?
Ngày sau ta có buồn muôn kiếp
Mong vạn ngày sầu thóang qua mau.

Có chiếc xe cửa sổ trong veo đang kẹt giữa dòng người
Dòng xe trôi thật lười bao tiếng nói và tiếng cười
Kìa xa xa có tiếng chửi
Cả con phố dài
Chợt ấm không cần sưởi
Trong chiếc xe cửa sổ trong veo có ba bốn mạng người. Không ai nói, không ai cười. Một người khóc, một người nằm im bất động, một người nhìn cố nhìn khoảng không, một người cố tìm đường vòng để thoát khỏi đám đông. Dứt khỏi cơn mộng này, dành quyền được sống, chiếc nhẫn đong đưa trên cánh tay buông thõng trên băng ca. Một cánh tay bị bóp chặt và ướt nhoẹt bởi nước mắt. Khi tiếng bíp bíp kia ngừng rơi, con số kia ngừng chạy.

– Không, không mà em ơi……..

Có chiếc xe cửa sổ trong veo đang đỗ lại tại bãi, nghỉ ngơi sau ngày dài thì nhận được cuộc gọi lúc 4h42. Cấp cứu nên 2 người chưa kịp ăn đã phải chạy.
Đến nơi.
Là một nhà hàng tiệc cưới.
Khốn nạn khi mà nhìn nước mắt cắt nụ cười, áo vest, dìu soiree nằm gọn trên băng ca.
Họ leo lên. Đóng cửa, lao ra thật nhanh.
Và
Bíp bíp.
Âm thanh lạnh lùng thưa dần.
Trời vẫn còn đang mưa, gần tối.
Dòng người chưa cần vội để tìm được lối thoát như là ta.
Rồi đằng sau phía cabin, ta nghe tiếng gì đó thật lạ,

– Không không mà em ơi…..

Có chiếc xe cửa sổ trong veo phanh gấp tại cửa.
Băng ca kịch kịch đẩy nhanh vào phòng cấp cứu.
Một cô gái mắt nhắm hờ, mặt co lại, miệng mở rộng để cố lấy không khí từ khoảng không.
Một chàng trai, đôi mắt đỏ hoen, chạy trước thật nhanh mở cửa phòng cấp cứu, đẩy mạnh, la lớn, rồi chạy lại phía cô gái,
Cô dồn hết hơi thở và mỉm cười, nói mấp máy.
Anh la to.

• Không, không mà em ơi.