Month: November 2021

Khoảng vài năm về trước, có những ngày, tôi ngồi ngắm những gợn chuông chùa Võng Thị, nghe tiếng thì thầm hồ Tây.

Tôi bỗng nhận ra, mọi sự đều là vô thường. Lại có những ngày, tôi ngồi cả ngày ngắm một cành cây, cả một ngày, tôi không thấy nó có gì thay đổi. Tôi không thấy nó có gì lạ lẫm.

Rồi một chiều đi về, tôi thấy cành cây đó đã chết khô, cành cây đó đã chết khô. Nhưng lạ thay, lá vẫn còn mọc, lá vẫn còn mọc tiếp, nhưng không phải trên cành cây đó nữa.

Sự sống thật là ngắn, sự chết cũng vậy. Mưa về, gió qua, người thích hương nhẹ chè lam, kẻ ghét gió khuya đồng nội. Luân hồi vẫn tiếp diễn, mọi thứ vẫn trôi, nhưng con người thì không còn trước nữa. Sự sống thật ngắn, sự chết cũng vậy

Chúng ta đến với cuộc đời này, chúng ta nghe, nhìn, ngửi, ngắm và thấu hiểu. Chúng ta có chân để đi, chúng ta có tay để cảm nhận, chúng ta có mắt để hiểu. Nhưng, chúng ta đã làm gì với nó. Chúng ta dùng chân để chạy. dùng tay để làm, dùng mắt để suy xét. Vậy có quá phí phạm một khiếp người chăng.

Thực tế chúng ta luôn đi tìm kiếm sự tự do, sự giải thoát cũng là một dạng tự do hay cũng có thể nói, tự do là một dạng giải thoát. Chúng ta kiếm tiền cũng để sống cuộc sống chúng ta muốn.

Khi có tiền, chúng ta có thể tùy biến mọi thứ theo ý của mình. Ngôi nhà của mình, chiếc xe của mình, mọi thứ của mình. Nhưng có một cách khác, cao siêu và huyền diệu hơn. Khi chúng ta không chỉ gói gọn trong chiếc hộp vàng kim nữa và chúng ta đến bên bờ giác ngộ, kiếm tìm sự giác ngộ. Khi có sự giác ngộ, chúng ta sẽ biết sống hòa hợp với thiên nhiên và cử động theo cách của trời. Cỏ cây hòa hợp, thú hoang hòa hợp, trời đất hòa hợp. Khi đó chúng ta không truy cầu những thứ của mình. Vì khi ta không có gì, thì khái niệm về thứ của mình sẽ là thứ phù du nhất thời, chung quy lại thì như sự vô nghiệm. Một phương trình sẽ không cần giải nữa,

Nếu không có nắm vào thì ta không cần buông ra. Thực tế sự giác ngộ luôn nằm trong mọi người, Mọi người vẫn phải sống theo thiên nhiên dù có tư tưởng hòa hợp hay chống đối. Chúng ta vẫn phải dựa theo nắng, vẫn phải dựa theo mưa, chúng ta không thể chống lại bóng tối, chúng ta không thể cản được ánh sáng. Sự giác ngộ đã đưa chúng ta đến một cách hòa hợp. Nắng chúng ta sẽ phơi đồ, mưa chúng ta sẽ trồng cây, tối chúng ta đi ngủ, sáng chúng ta vươn vai.

Những tư tưởng chống đối như một cách để khẳng định quyền lực của sinh vật đứng đầu chuỗi thức ăn cũng giống một đứa con cá tính, cố khẳng định mình trước mẹ thiên nhiên. Như một tiếng chuông gió nhỏ, lắc lư trong cơn bão vỗ, như một cách mua vui cho chính mình.

Một tiên đề cơ bản là con người quá bé nhỏ dù họ đặt chân đến đâu chăng nữa. Khoa học là một con đường của triết đạo, tín ngưỡng cũng vậy. Tất cả đều chỉ là con đường. Bản chất của chúng để đưa ta đến bến bờ hạnh phúc và bình yên.

Kim tiền là con đường đưa đến sự hạnh phúc nhất thời nhất, nhưng ngắn nhất. Bản chất con người là vậy. Bản chất con người luôn tìm cách để mình hạnh phúc nhất thời.

Đó gọi là cơ chế phòng thủ của bộ não. Khi vượt qua khỏi sự an toàn này. Sẽ dẫn đến những thế giới mới, con đường mới. Đó là sự minh triết

Vào thời Trung cổ, có 1 anh thợ tiều phu vào rừng để lấy gỗ. Một hôm anh bắt gặp một cô gái xinh đẹp đang ngồi vắt vẻo trên một cái cây đại thụ khổng lồ. Điều đó khiến anh hơi giật mình lúc đầu nhưng sau đó họ trò chuyện vui vẻ với nhau. Cô chỉ cho anh những nơi anh có thể hái nấm, cũng như hái lá dược thảo có thể bán được ở chợ. Ngược lại anh kể cho cô nghe những chuyện xảy ra ở thị trấn. Từ đó hai người quấn quít nhau mỗi khi anh vào rừng lấy củi. Có 1 điều lạ là cô ko bao giờ rời khỏi cái cây ấy của mình nhưng anh cũng ko biết, chỉ biết khi anh quay lưng đi là cô biến mất nên cứ nghĩ là cô đã đi về nhà trước.
Một hôm, một tên con trai của lãnh chúa đi săn ở khu rừng ấy và cũng bắt gặp cô. Hắn liền hỏi cưới cô bằng ba lần quay lần nhà để lấy quà sính lễ. Lần thứ nhất là một tấm vải lụa có chỉ thêu vàng rất đẹp . Lần thứ hai là một cây trâm bằng vàng. Nhưng cô đều ko đồng ý và từ chối rằng cô ko thể rời khỏi cái cây đại thụ khổng lồ này được.
Lần thứ ba hắn quay lại bằng cây rìu và ép cô về làm vợ hắn nếu không hắn sẽ đốn cái cây đại thụ khổng lồ ấy vì hắn nghĩ cô bị phù phép trói buộc với nó. Mặc cho cô ấy van nài và năn nỉ anh đừng làm thế. Nhưng hắn vẫn vung cái rìu để rồi cái cây đổ xuống thì cô ngã quỵ xuống và hơi thở dần yếu đi. Hắn thấy thế liền hoảng sợ mà phóng nhanh lên ngựa, thúc nó và bỏ chạy. Chỉ riêng lúc mà anh tiều phu vào rừng thấy cô nằm bên cái cây đã bị đốn gần hết, anh chạy lại và ôm cô nằm thoi thóp trong lòng mình. Cô ra đi, và tan thành những hạt bụi vàng lấm tấm bay lên trời trước sự chứng kiến của anh. Một bông hoa cúc vàng nhỏ mọc lên ngay chỗ cô chết.
Sau giây phút đó anh mới hiểu anh hay bất cứ người đàn ông nào cũng ko thể yêu cô gái này. Bởi lúc bé, trước khi đi ngủ, anh đã từng nghe mẹ kể câu chuyện về những tiên cây (nymph). Họ rất đẹp, rất tử tế nhưng sinh mạng của họ gắn với cái cây mà họ luôn ở gần. Cái cây chết đi cũng là lúc họ ra đi.

Ông già nói Tết này chắc ông đi Phú Quốc, còn nếu mua vé máy bay không được, ông sẽ xuống Hà Tiên nằm chơi ít bữa. Đứa trẻ gặp ông lần thứ năm, hay thứ bảy, nó cũng không còn nhớ, chỉ nhớ gặp lần nào nó cũng có vài chuyện để ngớ ra, vì bất ngờ, vì những điều nó chưa biết. Và ngồi ở cái quán café Sài Gòn, chung quanh rựng nắng lên, lần đầu tiên đứa trẻ hay, Tết nào thì ông bạn già nó cũng đi về phía biển.

Đứa trẻ biết ông yêu biển, có chuyến đi chung, ông làm nó ấm ức không thôi, vì nó thích đá, thích rừng ông lại sướng rơn khăng khăng đòi đi biển. Tập thơ mà ông tặng nó chỉ ba mươi bài, thì đã có mười bài ông viết về biển, những bài có chữ “biển” nó không tính. Có một bài thơ rất cảm động, ông đứng ở ngôi “tao” viết cho con chó đã chết của mình, “Tết Canh Tý tao đi tìm buồn ở biển. Mày đau nằm liệt ở góc nhà…”. Đứa trẻ thích bài thơ này, và cứ nghĩ ông bạn già đi biển chỉ vì không muốn nhìn thấy con vật gắn bó với mình đau đớn lìa đời.

Nhưng hóa ra, năm nào ông cũng đi, lúc thì Nha Trang, Vũng Tàu, khi thì Mũi Né, Phú Quốc… Sáng mồng Một, ông đóng cửa, khép rào và làm một chuyến đi tới mênh mông. Đứa trẻ hỏi, “rồi chú làm sao?”. Ông già cười, “châm một bình trà ngồi uống ngó biển chơi”.

Ở đó, ông cũng một mình như lâu nay sống một mình trong căn nhà rộng và sân vườn rộng. Cái sự một mình này ông không giải thích với ai. Ông yêu vẫn yêu nhưng một mình thì vẫn một mình. Và trong sáu ngày đầu tiên của một năm, quãng thời gian người ta sum họp, đoàn viên, ông lại ngồi chơi vơi trước biển, “hồi trẻ ở rừng hoài, mắc chán rồi”, cái lý do đơn giản này che giấu một điều đơn giản khác, ông sợ hãi cái không khí Tết, khi mà sự gặp gỡ, sự trở về của mỗi người đều soi chiếu, nhắc nhớ nỗi cô đơn, xa vắng con người.

Đứa trẻ dĩ nhiên đoán được, nó tợp ngụm café, ngồi ngẫm ngợi, bỗng nhớ tới ông già khác, cũng là bạn thiết của ông bạn này. Cũng một đặc trưng cho mẫu người sợ hãi Tết, năm nào cũng đưa ổ khóa cho hàng xóm khóa cửa ngoài giùm, rồi trốn ru rú trong nhà, vật vờ như một hồn ma. Ông chỉ đặt bốn cái ghế ở phòng khách của mình, như một quy định ngầm, đoàn nào kéo tới năm bảy người, ông tái tê vì khó chịu. Càng khó chịu hơn khi mình lui cui bày biện một lúc thì khách đứng lên ra về, để lại mấy đĩa bánh mứt chưa ai chạm vào, những tách trà chưa ai ghé môi. Thôi, đóng cửa cho khỏe.

Và trong căn nhà gỗ thanh vắng, ông già cũng làm cuộc hành trình đi tới biển cô đơn, theo kiểu của ông. Đứa trẻ không ngạc nhiên với cách ứng xử hơi lập dị đó, khi một ngày nó nhận ra càng ồn ào lễ hội người ta càng cô đơn, càng đông đúc chung quanh ta càng đơn độc, bởi có những tâm hồn không ai chạm thấu được.

Đứa trẻ chỉ buồn cười, chơi với hai ông già, một ở Sài Gòn, một miền tây, gặp ông này nghe nhắc ông kia, và ngược lại. Như sáng nay, trong lúc nắng lên cao, ông già lại hỏi thăm bạn mình có khỏe, đứa trẻ vọt miệng nói luôn, như bắt lại một ý nghĩ bất chợt, sợ nó tan đi mất, “sao chú không xuống ông Chín chơi, ở với ông Chín, Tết này…”.

Ý tưởng của đứa trẻ không phải sáng tạo gì cho lắm, nhưng làm ông già ngỡ ngàng, ờ, tại sao không? Bọn ông sẽ vẫn đóng cửa, trốn trong nhà, pha bình trà quạu, ngồi nói vài câu chuyện phiếm, ngồi cười người đời đang chạy rần rần ngoài kia, không hiểu sao chỉ có được mấy ngày nghỉ, họ không chịu khép cửa lại, để âu yếm yêu thương mà cứ phải tất tả ngoài đường. Hoặc vả, bọn ông chỉ uống trà, không cần nói gì hết, chỉ ngồi đó nghe tiếng sóng của biển cô đơn vỗ rất xa rồi.

Ông già lẳng lặng đặt một vé máy bay. Ông không nhắn gì cho bạn, vì muốn tạo bất ngờ. Mồng Một ông đặt chân lên cái thềm nhà treo lủng lẳng mấy giò lan. Ông gọi cửa. Không có ai. Ông dựa vali ngồi chờ đến trưa, người hàng xóm ngang qua kêu lên, “Ông Chín về quê rồi, hết Tết mới ra”. Ông gần ngồi chèm bẹp, và bỗng dưng thấy biển xanh ngằn ngặt trước mặt mình. Chưa bao giờ ông thấy biển mênh mông, sâu thẳm như vậy, ông lần túi lấy thuốc hút, điện thoại chạm khẽ vào tay. Hy vọng lóe lên rồi lại tắt ngay, bạn chủ trương sống giản tiện hết mức, ghét cái đồ công nghệ mới này, bạn không xài. Ông bỗng nhớ đứa trẻ, cũng sống đâu đó ở thành phố này.

Thời điểm đó, đứa trẻ hoàn toàn rảnh rỗi, thanh thản nằm nghe nhạc, xem phim. Nó hoàn toàn không hay ông bạn già đã lần theo nét vẽ bâng quơ của nó để đến… một biển khác. Nó tắt điện thoại, đó là cách nó tuyệt giao với thế giới này, như bạn bè vẫn thường làm, theo kiểu của họ, người đi núi, người tìm biển, người khóa trái ngoài… Đứa trẻ hoàn toàn không biết ở hiên nhà người, trên đất người, ông bạn già của nó bơ vơ ngồi lau đôi kính ướt. Ông không biết tìm bạn mình ở nơi nào, vì không biết quê quán, không biết bạn đến từ đâu.

Và ở nơi nào đó mà người ta gọi là quê, cũng có một ông già khác, treo võng ngoài bìa vườn, chờ ngày qua, chờ cho hết cuộc hội hè đình đám, chờ cho qua hết cuộc nhắc nhớ sự cô đơn.

Họ sống với biển của mình lâu tới mức, lúc cần tìm người, họ hoàn toàn mất dấu tích của nhau.