Tản văn về những con người tôi từng gặp – Những con đường tôi từng đi
Gã gói từng món đồ vào trong chiếc balo cũ, đã sờn. Vội vã bước đi trước khi cơn mưa đang tới, chuông nhà thờ đang vang lên, gã chen qua dòng người đang bước vào nhà thờ. Cúi gằm, qua cây cầu, bước về hướng mặt trời lặn, ngược lại tất cả, băng sang đường, Ngang qua những bụi cỏ tranh, mình lấm tấm hoa dại, màu đỏ xanh. Những bụi cỏ tranh xột xoạt vang lên tiếng buồn rũ rượi cho một xế chiều thu ấm áp. Gã bước đi, cơn mưa như hòa tấu vào khoảng trời, tặng riêng từng người đã cũ một lời tình buồn nhẹ nhàng bên khung trời đỏ ửng. Những lời thì thầm, của cỏ, của cây, của từng ấy năm vang vọng về trong không gian len qua từng mạch máu của gã mà đưa gã hồi tưởng.
Trước đây, cái thời còn kháng chiến chống mỹ. Gã đi thanh niên xung phong, vào một tiểu đội được cử đi miền nam. Một người thanh niên sống lên giữa núi rừng chập trùng miền núi tây bắc thì những con đường dọc Hã tĩnh vào Nam với gã chẳng có thấm tháp gì. Gã băng qua từng ấy đoạn đường rồi được đóng quân tại Bình Thuận, gần thành phố biển Phan Thiết. Sau những ngày bập bùng tiếng súng, tiếng bom, tiếng hò hét của buôn làng. Gã cùng vài người còn sót lại trong tiểu đội quyết định sống luôn ở Phan Thiết, một phần vì gã đã có quá nhiều kỉ niệm ở đây, một phần vì gã trốn tránh về Hà Nội vì gã bảo đã quá chán Hà Nội và muốn tìm một nơi thoáng mát như ở đây. Gã được người dân và đồng chí giúp đỡ dựng được một căn nhà nhỏ, cách biển Phan Thiết khoảng 4km. Gã thích gọi là căn nhà cho ấm cúng chứ thật ra nó cũng chẳng là nhà nữa, bốn vách đều làm bằng bùn trộn với rơm dạ mà thành, 4 cái cột được coi là vững chắc nhất được làm bằng thân xà cừ cắm xuống đất tạo thành cột, Cái mái nhà che nắng che mưa được làm bằng lá cọ khô xứ này.
Cả cái căn nhà được một cái cửa cao 1m5, mỗi khi ra vào đều phải hạ mình cung kính, gã bảo gã muốn vậy, vì gã muốn mỗi lần, mỗi người đều phải cúi mình tạ ơn và cảm ơn. Cảm ơn đời, cảm ơn những người bạn đã giúp gã đến ngày hôm nay, giúp gã đến lúc gã được bình yên trong căn nhà này. Cái quý giá nhất trong căn nhà của gã là chiếc hòm xiểng đựng đồ linh tinh thời chiến và cây đàn guitar. Đầu tiên gã có 1 chiếc hòm và 1 chiếc bao tải đựng chăn màn, nhưng khi một vài đồng đội bày ý về bắc, Gã cho họ để làm cái chỗ chui ra chui vào khi đi dọc đoạn đường đó, thành ra gã còn mỗi cái hòm và cây đàn. Gã cười bảo mọi người là
-Vậy cũng tốt, mỗi khi chán muốn chuyển nhà đi đâu đỡ phải đem đồ lỉnh cỉnh.
Cái hòm thì vẫn ở đó, gã đá lăn đá lóc đã lâu mà cái hòm thì vẫn là cái hòm thành ra gã quý cây đàn nhất. Cây đàn guitar gã lấy được ở một thời Liên Xô gửi viện trợ cho dân miền Nam, Chẳng hiểu sao vào giữa thời chiến họ lại người cho lính chiến 1 cây đàn nữa, chắc cây đàn để vơi đi nỗi niềm, để khơi gợi chút niềm vui, niềm tin vào cuộc sống của những người chẳng biết ngày mai ra sao, ít ra có cây đàn cũng đỡ tủi phần nào. Hoặc họ cũng có thể đã biết trước có người chọn sống cô đơn như gã lên gửi tặng cây đàn những lúc đỡ tủi thì sao. Chẳng biết nữa, nhưng chỉ biết cây đàn này là cái cuối cùng nói chuyện với gã mỗi khi đêm tới.
Sống được gần một năm yên bình gã thấy nhớ nhà quá, cái nhà ở quê thì cũng đơn xơ như cái nhà này thôi nhưng mà gã nhớ quá nên thành ra gã bỏ lại ngôi nhà này mà đi về Bắc. khi đi gã bỏ lại cái hòm của mình, gã chỉ cầm theo một chút đồ ăn và ra bến xe lửa. Gã định bám sau xe lửa, đi đến đâu mình thấy vui thì mình ở đó chơi, được vài tháng về Hà Nội rồi bắt xe về quê cũng là vừa. Thế là gã đi như thế thật, gã bám sau xe lửa vì không có tiền rồi lúc xe lửa chạy gã leo lên trên nóc xe mà nằm ngắm trời, ngắm mây. Lúc xe lửa dừng thì gã xuống, đi chơi vài vòng, nói chuyện với mọi người. Thấy vui, cảnh đẹp thì gã ở lại, thấy chán rồi gã lại đi, Gã cứ thế, chẳng ai biết là ngày mai gã vẫn ở đây hay ở 1 phương trời khác, phương trời họ từng nghĩ ra trong tưởng tượng.
Rồi một ngày gã dừng ở Đà Lạt, Thành phố này thật thú vị quá. Gã thấy những ngọn đồi xanh mượt, gã đi lòng vòng rồi đến đường Hùng Vương, gã lại rẽ về Dã Chiến vì hi vọng ở đó gặp người nào đã từng đi lính sẽ cho gã ở lại chung vài ngày để khám phá Đà Lạt mộng mơ này rồi sẽ đi. Gã cứ đi, cứ thấy đường nhỏ là gã rẽ vào. Gã bảo, bọn đi lính làm quái gì có tiền mà ở đường to, thế là gã cứ thế mà rẽ vào đường nhỏ, phố nhỏ, rẽ vòng, vòng vo một lúc, gã tìm được một quán nước, quán nước này được làm dạng nhà sàn, gã nhớ quá, trước gã cũng ở nhà sàn thế này chứ đâu, nhưng nhà sàn ở đây sao mà nhỏ quá, nhà sàn chỗ gã cao, cao hơn nhiều ở đây để còn săn bắt thú và tổ chức lễ nữa chứ. Gã nghĩ một lúc rồi rẽ vào, căn nhà cũng nhỏ nhưng được cái đây là căn nhà rộng nhất gã từng thấy. vì bốn phía quanh căn nhà này đều nhìn thẳng ra ngoài, không tường, không vách, chỉ có 8 cái cột với mái che nắng che mưa, 4 phía đều là cửa sổ, xung quanh bày trí tuyệt vời mà chỉ với ghế gỗ và bàn gỗ, 3 bộ bàn, gã vẫn nhớ như in từ ngày đó đến giờ. Gã bước vào gặp 1 người nằm trên ghế, ghả ra đăng sau, bên cạnh là cái điếu thuốc lào.
Cái món thuốc lào này gã khoái lắm, nhưng mà tìm cả cái miền nam gã không gặp. ở trong miền nam họ chuộng thuốc lá cuốn là nhiều chứ thuốc lào họ không dùng. Gã đành mạn phép mà đi vào, hỏi.
-Anh gì đó cho tôi xin bi thuốc lào nhé??
-Đây, anh cứ tự nhiên.
Người đó nhỏ dậy nheo mắt 1 cái rồi nói
-Dạ tôi cảm ơn, mà anh ở Bắc vào à. Tôi nghe anh nói đặc dọng Hà Nội.
-Vâng, tôi người Hà Nội, tôi đi lính rồi không muốn về dựng căn nhà ở đây rồi ở đây luôn.
– Anh cũng ở Bắc hả.
-Vâng. Tôi cũng là lính vào Nam, giờ đang về Hà Nội đây. Anh cho tôi ở lại mấy ngày nhé, ở đây đẹp quá tôi chưa lỡ đi.
Hắn cười hà hà rồi gật đầu.
-Vâng, anh không chê nghèo, chê khó thì cứ ở đây với tôi cho vui.
Thế là Gã ở với hắn. Cuộc sống thật thoải mái. Sáng ra hắn vỡi gã đi hái rau nhổ sắn về ăn. Gã đánh đàn, hắn hát nghêu ngao. Gã với hắn hợp nhau từng tí một. Về sau hỏi ra, gã biết hắn là một người không có gia đình, gia đình hắn bị mất hết trong chiến tranh, bố hắn đi bộ đội, mẹ thì chết. Gã còn một người chú, thế nhưng đã lâu không liên lạc, chắc hẳn hắn và chú hắn đều nghĩ người kia đã chết từ lâu. Chiến tranh mà, ai biết được ai đâu. Gần bên nhà hắn cũng có một căn nhà nhỏ, trong căn nhà đó cũng chẳng có ai ngoài người con gái gã hay thấy vào mỗi sáng, cô ấy bán gì đó thì phải, mỗi sáng dậy gã thấy cô ôm cái thúng ra chợ rồi tối lại thấy cô ôm cái thúng về. Gã có hỏi hắn về cô ấy, hắn nói hắn cũng không biết vì hắn chẳng bao giờ để ý người khác. Có lẽ vì không có gia đình nên hắn thế. Không có gia đình nên chẳng ai để ý hắn, vậy sao hắn lại phải để ý người khác. Đến ngày thứ 5 thì gã tìm cách làm quen cô gái kia.
Cô ấy không xinh, nhưng cần cù, cũng không có gia đình gì hết trơn. Gã thích cô ấy lắm, cái tính nói chuyện có duyên chắc được cái mảnh đất đầy sương này hội tụ đủ trong cô gái đó. Thế là họ buông lời yêu nhau, gã rủ cô về Hà Nội rồi về quê gã. Cô gật đầu đồng ý luôn.
Như Trịnh Công Sơn chẳng phải của riêng ai hoài cổ
Người ta có thể yêu nhau mãnh liệt dẫu mới biết nhau vài phút vài giờ
Thế là cô ấy đi cùng gã, đi cùng gã cả một đời người. Và rồi hôm nay, gã ngồi trước mộ vợ mình, lúc này, và Hát.
Như báo trước cánh “Hoa vàng ở lại” với mùa thu
Như những vần thơ Vũ gửi cho Quỳnh mới vừa như
Người ta chết đi nhưng tình yêu thì còn mãi
Không chỉ sống bằng trách nhiệm, không chỉ sống tròn vai
